Khổ đế

Hỏi: Khổ đế hiện hữu ở đâu?

Đáp: Ở thân, tâm
Hỏi: Thân khổ như thế nào?
Đáp: Sinh – già - bệnh - chết
Hỏi: Tâm khổ như thế nào?
Đáp: - Cầu mà không được
- Xa người yêu thương
- Gần người oán ghét
- Chấp thủ 5 uẩn
(Rồi sinh ra sầu, bi, khổ, ưu não)
Hỏi: Chúng sinh đang sống trong sự hạnh phúc ở thế gian thì có khổ không? Tại sao?
Đáp: - Có khổ
- Vì cái hạnh phúc đó vô thường, giả tạm
Hỏi: Hưởng thụ 5 dục là khổ hay lạc? Tại sao?
Đáp: - Là khổ
- Vì dục vui ít khổ nhiều; sự nguy hiểm càng nhiều hơn. Như người khát uống nước mặn, càng uống càng khát
Hỏi: Cái gì là hạnh phúc của người giác ngộ?
Đáp: Không bị dục tham thiêu đốt là hạnh phúc của người giác ngộ
Hỏi: Ai là người còn khổ? Ai là người hết khổ
Đáp: - Người hưởng dục thì còn khổ
- Người ly dục thì hết khổ

Hỏi: Nơi nào chỉ toàn thọ khổ?
Đáp: Địa ngục
Hỏi: Nơi nào chỉ toàn thọ lạc
Đáp: Cõi tam thiền
Hỏi: Nơi nào vừa thọ khổ, vừa thọ lạc
Đáp: Cõi nhân gian
Hỏi: Khổ cần phải biết – biết khổ để làm gì?
Đáp: Biết khổ để tìm đường thoát khổ
Hỏi: Thế nào là biết khổ? Thế nào là thấy khổ? Thế nào là thoát khổ?
Đáp: - Ý thức về sự khổ của thân tâm là biết khổ
- Tuệ tri sự vô thường sinh diệt của danh sắc là thấy khổ
- Thắng tri sự diệt tận của danh sắc là thoát khổ
_____________
Trích đoạn sách “Hỏi đáp Phật Pháp căn bản”